Wat is hielspoor?

Bij hielspoor is er een verkalking ontstaan onderaan het hielbeen, aan de voorkant waar de peesplaat die onder de voet loopt is aangehecht. Deze peesplaat loopt van het hielbot naar de voorvoet. Wanneer de peesplaat ontstoken raakt ontstaat er pijn; er is dan sprake van een peesplaatontsteking (fasciïtis plantaris). De peesplaat kan op verschillende plekken ontstoken zijn. Een dergelijke peesplaatontsteking wordt vaak hielspoor genoemd, alhoewel hielspoor eigenlijk alleen de verkalking aanduidt. Wanneer er sprake is van een verminderde kwaliteit van de peesplaat spreken we van fasciosis plantaris, wat kan leiden tot dezelfde soort klachten als een ontstoken peesplaat.

Klachten/symptomen

De verkalking (hielspoor) zelf veroorzaakt in feite geen klachten; het is de ontstoken peesplaat die pijn veroorzaakt. Mensen met hielspoor hoeven dus niet altijd pijn te ervaren. Hielspoor kan zowel los van een ontsteking ontstaan als het gevolg zijn van een peesplaatontsteking, en mensen met een peesplaatontsteking hoeven niet altijd hielspoor te krijgen.

De pijn zit vaak aan de onderkant van de hiel en kan toenemen na lichamelijke activiteiten. De pijn wordt ook vaak erger na een periode van rust, zoals ’s morgens na het opstaan. In de ruststand is de peesplaat korter dan wanneer je staat, dus wanneer de peesplaat na het opstaan weer belast wordt trekt deze extra hard aan het hielbeen.

Oorzaken

De peesplaat kan ontstoken raken wanneer deze langdurig onder grote spanning staat. Dit kan komen door:

• Een verkeerd looppatroon (overpronatie). Door het naar binnen afwikkelen van de voet en enkel zakt de voetholte door. De peesplaat wordt dan uitgerekt en trekt zich van het hielbeen los, wat leidt tot ontsteking.
• Oversupinatie: het te veel naar buiten afwikkelen van de voet.
• Een doorgezakte voet (platvoet) of holvoet. Bij een holvoet is de peesplaat door de hogere wreef altijd gespannen. De meeste druk komt op de voorvoet en hiel. Bij een holvoet is er ook vaak sprake van het te veel naar buiten kantelen van de enkel (oversupinatie). Bij een doorgezakte voet of doorgezakte holvoet trekt de enkel naar binnen en zakt het lengtegewelf naar beneden waarbij de peesplaat wordt uitgerekt.
• Verkorte achillespees of kuitspieren.
• Overgewicht of zwangerschap, vooral bij een snelle toename van het gewicht.
• Door het zwakker worden van spieren en peesplaten kan de voetholte inzakken en ontstaat er extra druk. Ook het vetkussentje onder de hiel verdwijnt met het ouder worden.
• Hardlopen of een andere sport waarbij de voeten veel belast worden.
• Andere oorzaken van overbelasting zoals het dragen van verkeerde schoenen zonder schokdemping, een ongeval of een lopend/staand beroep.

Conservatieve behandeling

De ontstoken peesplaat zal vanzelf in gemiddeld 6-18 maanden herstellen. Een conservatieve behandeling kan de klachten sneller doen overgaan.

De conservatieve behandeling gaat uit van de oorzaak van de hielpijn en is veelal gericht op het verminderen van de overbelasting. Bij overgewicht wordt aangeraden af te vallen en bij zwaar belastende sporten wordt aangeraden tot een andere sport over te gaan of het rustiger aan te doen, de intensiteit langzaam op te bouwen, een harde ondergrond en het afzetten van de voeten te vermijden en een warming-up te doen. Tevens worden rekoefeningen voor de voeten en kuiten aangeraden. Er zijn ook verschillende orthopedische hulpmiddelen beschikbaar zoals een nachtspalk om de kuitspieren en de peesplaat op te rekken en steunzolen bij bijvoorbeeld overpronatie en oversupinatie. Daarnaast zijn er speciale hielkussentjes verkrijgbaar met een uitsparing bij de pijnlijke plek die deze ontlast, dit werkt vooral pijnverlichtend. Schokdempende inlegzolen ontlasten de hiel en zijn goede hulpmiddelen, maar zullen de ontsteking niet genezen. Ter verlichting van de pijn van de ontsteking kunnen ook ontstekingsremmers worden toegepast of een speciale ijsbehandeling.

Andere behandelmethoden zijn:

• ESWT (Extracorporeal Shock Wave Therapy): er worden sterke geluidsgolven bij de pees toegediend die de stofwisseling en bloedcirculatie in de peesplaat stimuleren en zo het genezingsproces bevorderen. De kalkafzetting op het hielbeen wordt verbrijzeld.
• GPS (Gravitational Platelet Separation): een concentraat van lichaamseigen bloedplaatjes wordt in uw ontstoken pees gespoten. De bloedplaatjes worden uit het eigen bloed afgenomen. Het bloedplaatjesconcentraat bevat groeifactoren die het herstel van weefsel stimuleren.
• PNT (Percutane Needle Tenotomie): met een naald wordt in de ontstoken pees geprikt waarbij kleine bloedingen ontstaan. De bloedplaatjes die dan vrijkomen bevatten groeifactoren en bevorderen de aanmaak van nieuw weefsel.
• Corticosteroïdeninjectie: bij de ontsteking worden corticosteroïden ingespoten. De corticosteroïden zijn nagemaakt naar lichaamseigen stresshormonen die in de bijnieren worden aangemaakt. Corticosteroïden hebben een ontstekingsremmende werking, maar werken maar tijdelijk. Corticosteroïden hebben als negatieve bijwerking dat de pees kan verzwakken.

Operatieve behandeling

Wanneer een conservatieve behandeling niet helpt kan overwogen worden te opereren. Dit kan op de volgende manieren:

• Verlenging achillespees of kuitspier: de peesplaat is in wezen een verlenging van de kuitspier/achillespees. Bij een korte kuitspier komt er extra spanning op de peesplaat wanneer de voet naar boven wordt bewogen. Bij een verlenging van de kuitspier wordt de beweeglijkheid van de enkel groter en vermindert de spanning op de peesplaat.
• Losmaken van de peesplaat: een deel van de peesplaat kan bij de aanhechting aan het hielbeen worden losgesneden. De hielspoor zelf (de verkalking) hoeft niet verwijderd te worden omdat deze op zich geen klachten geeft.

De herstelperiode loopt op tot 3-9 maanden na de operatie.

Risico’s

Naast algemene risico’s met een operatie kunnen er specifieke complicaties ontstaan:

• Bij een verlenging van de kuitspier verliest deze in kracht.
• Bij het losmaken van de peesplaat kan het zijn dat de pijnklachten niet helemaal verdwijnen, er kan een zenuwbeschadiging ontstaan, er kan pijn ontstaan aan de buitenkant van de voet of er kan een doorgezakte voet ontstaan.